بازار دارایی های فکری یکی از بازارهای زیر مجموعه شرکت فرابورس ایران بوده و از آن با عنوان «بورس ایده» نیز یاد می‌شود.

این بازار با هدف تنوع بخشیدن به ابزارهای نوین مالی، زمینه‌ای را فراهم می‌‌کند تا مبتکران و مخترعان بتوانند ایده‌ها و ابداعات خود را به مرحله تجاری‌سازی برسانند. این سازوکار هم می‌تواند نقش حمایتی از مخترعین را داشته باشد و هم تامین‌کننده صنایعی باشد که ممکن است به این اختراعات و ایده‌ها نیاز داشته باشند.

اصطلاح دارایی فکری برای طیفی از تولیدات نوآورانه که توسط افراد یا شرکت‌ها ایجاد شده استفاده ‌می‌‌گردد. از جمله این موارد می‌توان به حق اختراع، حق نشر، علائم تجاری،  طرح‌های صنعتی، برند، فرمول‌های خاص، حق انحصار،  آثار ادبی و هنری و … اشاره نمود.

تاریخچه

پیشینه قوانین مربوط به دارایی‌ های فکری در ایران به سال ۱۳۰۴ باز می‌گردد. در این سال قانون علائم صنعتی و تجاری و سپس در سال ۱۳۱۰ قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب شد. در نهایت در سال ۱۳۳۷ آیین‌نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات تصویب و ابلاغ گردید. قانون حمایت حقوق مؤلفان و نویسندگان و هنرمندان نیز در سال ۱۳۴۸ تصویب گردید. تا به امروز نیز قوانین و مصوبه‌هایی با محوریت دارایی های فکری اجرایی شده است. 

زمزمه‌های تشکیل بازار دارایی های فکری از سال ۱۳۹۱ به منظور تنوع بخشی به ابزارهای مالی نوین شکل گرفت. نهایتا در اواخر سال ۱۳۹۲ با تدوین قوانین و مقررات، در بازار سوم فرابورس رسما فعالیت خود را آغاز کرد.

اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ فکری

اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری به طور کلی به صورت زیر تقسیم بندی می‌شود:

    حق ثبت اختراع: حقی انحصاری است که در قبال اختراع انجام شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود.
    نشان تجاری: نشانی که کالا یا خدمات یک شرکت را از کالاها و خدمات شرکت‌های دیگر متمایز می‌سازد.
    طرح‌های صنعتی: طرح صنعتی جنبه ظاهری کالا را مشخص می‌کند. طرح می‌تواند شامل خصوصیات سه‌بعدی یا دوبعدی مانند الگوی کالا باشد. 
    حق انحصاری اثر: شامل حقوق اعطا شده به خلق کنندگان آثار هنری و ادبی است.
    سایر موارد: شامل انواع ارقام گیاهی، تحقیق بنیادی و کاربردی، علائم جغرافیایی و…

منبع:مفید