بازار اوراق بهادار چیست و شامل چه بازارهایی می شود؟

بازار اوراق بهادار کلمه‌ای است که هرروز آن را در اینترنت، تلویزیون، رادیو و سایر رسانه‌های اجتماعی می‌شنویم. برخی افراد از سودهای کلان این بازار در سال‌های گذشته صحبت می‌کنند.

مقامات دولتی این بازار را یکی از فعال‌ترین و سودده‌ترین بازارهای ایران می‌دانند. هر فعال اقتصادی را که ببینید در کنار همه‌ی سرمایه‌گذاری‌های خود بخشی از سرمایه‌ی خود را نیز در بازار اوراق بهادار سرمایه‌گذاری نموده است.

شاید جالب باشد اگر بدانید که برخی از این افراد حتی تعریف دقیقی از بازار اوراق بهادار را نیز نمی‌دانند و تنها به بخشی از این بازار احاطه دارند و شروع به خریدوفروش سهام و اوراق بهادار در آن نموده‌اند. آمارها نشان می‌دهد که در دو دهه‌ی گذشته سودده‌ترین بازار ایران همین بازار بوده است و هرروز هم شاهد رکوردشکنی‌های جدید آن هستیم. شاخص بورس در حال حاضر نزدیک به عدد یک میلیون واحد در حال نوسان است و ورود سرمایه‌های راکد مردم به این بازار باعث شده تا هر لحظه شاهد بزرگ و بزرگ‌تر شدن آن باشیم.

حال در این شرایط عدم شناخت این بازار می‌تواند امتیازی منفی برای یک کاربر باشد. بازار اوراق بهادار به دلیل امکانات و ویژگی‌های که دارد امکان سرمایه‌گذاری را برای هر فردی با هر سرمایه ولو خیلی کوچک امکان‌پذیر نموده است. ازاین‌رو آموزش مهارت‌های ورود به آن می‌تواند تجلی یک رونق اقتصادی در زندگی افراد جامعه باشد. البته قرار نیست یک‌شبه میلیاردر شوید اما همین بس که ارزش دارایی‌های شما در این بازار بیشتر از تورم سالانه‌ی بازار ایران رشد خواهد یافت. اگر تاکنون از وجود چنین موقعیتی غفلت کرده‌اید و آن را نادیده گرفته‌اید، اکنون زمان آن رسیده که با بازار اوراق بهادار آشنا شوید. در ادامه‌ی این مقاله به زبانی ساده مفاهیم اولیه‌ی بازار اوراق بهادار را با هم مرور خواهیم نمود.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار تعریف بسیار ساده‌ای دارد. این تعریف برگرفته از خود اسم این اوراق است: برگه‌هایی که ارزش مادی دارند و امکان خریدوفروش آن‌ها وجود دارد. البته شاید این سؤال پیش آید که سند یک ملک هم ارزش زیادی دارد، اما آیا جزء اوراق بهادار محسوب می‌شود؟ برای روشن شدن این موضوع باید به این نکته توجه داشته باشید که اوراق بهادار به‌خودی‌خود دارای ارزش هستند. درواقع خود این اوراق هستند که در بازار اوراق بهادار خریدوفروش می‌شوند نه ملک و ساختمان و طلا و یا هر جسم فیزیکی دیگر. اما بیایید کمی تخصصی‌تر به تعریف اوراق بهادار بپردازیم.

هر شرکت، نهاد و یا سازمانی که در ایران وجود دارد دارای ارزشی است. مسلماً ارزش شرکت‌های مختلف با هم تفاوت خواهد داشت. حتماً در اخبار و گوشه‌کنار شنیده‌اید که سهام‌دار اصلی فلان کارخانه فلان شخص است. سهام در اینجا به واحدهایی اطلاق می‌شود که ارزش آن شرکت را به ریال تبدیل می‌نمایند. اگر ما به ‌عنوان یک فعال اقتصادی بخواهیم دو شرکت هم‌رده را با هم مقایسه کنیم و درنهایت بخواهیم یکی را برتر از دیگری بنامیم، می‌بایست ارزش‌های آن‌ها را به واحدهایی یکسان از نظر ارزش تبدیل نموده و سپس آن‌ها را در ترازوی قیاس بگذاریم. در تعریف تخصصی اوراق بهادار، به هر واحد ارزش یک شرکت، سازمان یا نهاد سهم گفته می‌شود. همچنین به برگه‌هایی که این سهم روی آن درج می‌شود برگه‌ی سهم می‌گویند. ارزش هر شرکتی بسته به بزرگی و فعالیتی که دارد می‌تواند از یک میلیارد برگه سهم تشکیل گردد و یا حتی 500 میلیون برگه سهم داشته باشد. از این برگه‌های سهم در علم اقتصاد به نام اوراق بهادار یاد می‌شود.

بازار اوراق بهادار چیست؟

با توجه به تعریف بالا مسلماً به سادگی می‌توان بیان کرد بازاری که اوراق بهادار در آن خریدوفروش می‌شود، به نام بازار اوراق بهادار شناخته خواهد شد. اگر تاکنون برای خرید طلا به بازار طلافروش‌ها سر می‌زدید، برای خرید لباس به بازار لباس‌فروشی‌ها می‌رفتید و برای خرید مس به بازار مسگرها، حالا هم برای خریدوفروش اوراق بهادار بایستی کد بورسی بگیرید و به بازار اوراق بهادار وارد شوید.

بورس نام دیگری است که این بازار با آن شناخته می‌شود. بورس یا همان بازار اوراق بهادار از سال‌های بسیار دور در همه‌ی نقاط جهان محلی برای خریدوفروش سهام‌های شرکت‌ها و کارخانه‌ها بوده و اکنون نیز نه‌فقط در ایران بلکه در اکثر کشورهای جهان نمونه‌های آن در حال فعالیت است.

این بازار در ایران زیر نظر مستقیم سازمان بورس ایران که یک نهاد دولتی است قرار گرفته و با قوانین مشخصی که تیم‌های اقتصادی حرفه‌ای برای آن برنامه‌ریزی و تدوین می‌نمایند، به فعالیت می‌پردازد.

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار حرفه‌ای سرمایه است که کاملاً هوشمند عمل می‌نماید. همه چیز در این بازار روی حساب‌وکتاب و قانون حرکت کرده و بازار ناظری دارد که به بی‌نظمی‌ها و خلاف قانون حرکت کردن‌ها رسیدگی می‌نماید. مانند سایر بازارهای فیزیکی که در صورت گران‌فروشی یا سایر تخلف‌ها، مرجع رسیدگی‌کننده می‌تواند ورود نموده و حتی مغازه‌دار متخلف را جریمه  و یا مغازه‌ی وی را برای مدتی پلمپ نماید، دقیقاً در بازار اوراق بهادار نیز ناظر بازار در صورت مشاهده‌ی تخلف از شرکت‌ها و سهام‌داران بزرگ سریعاً ورود کرده و توضیحات آن‌ها را خواهد شنید. در صورت نیاز با آن‌ها برخورد و نمادشان را در بازار بورس برای مدتی به حالت تعلیق خواهد در خواهد آورد.

بازار بورس یکی از پیشرفته‌ترین بازارهای سرمایه است که ورود به آن برای عموم آزاد است اما نیاز به تخصص‌هایی دارد که بدون آن‌ها این ورود می‌تواند به‌منزله‌ی یک ریسک بزرگ قلمداد شود. دقت کنید که اصلی‌ترین قانون این بازار بر این پایه استوار است که وقتی یک نفر در حال سود گرفتن و کسب سرمایه‌های بیشتر است، در طرف مقابل فرد یا افراد دیگری در حال ضرر کردن هستند؛ از این‌ رو  بی‌گدار به آب زدن در چنین بازاری می‌تواند حتی منجر به از بین رفتن سرمایه‌های بزرگ زندگی افراد نیز شود.

منبع:خانه سرمایه