معاملات بلوکی چیست و چگونه بر سهام شما تاثیر می گذارد؟

برای سرمایه‌گذاری و ورود به هر بازاری در ابتدا باید نسبت به قوانین و اصطلاحات رایج آن آشنایی لازم را داشته باشید. در همین راستا اصطلاحات بورسی وجود دارد که سرمایه‌گذاران باید نسبت به آن‌ها آشنایی پیدا کنند. در این میان اصطلاح بلوک یا معاملات بلوکی در بازار بورس مطرح می‌شود که در این خصوص بسیاری از فعالین بازار نسبت به آن آشنایی دارند اما ممکن است سرمایه‌گذاران یا سهامداران زیادی هم نسبت به این اصطلاح اطلاعی نداشته باشند. اما به راستی بلوک چیست؟ منظور از معاملات بلوکی در بازار بورس چیست؟ چه اشخاصی دست به معاملات بلوکی می‌زنند؟ معاملات بلوکی چه مزایا و معایبی در بر دارد؟ به منظور پاسخ به این سوالات با این مقاله با همراه باشید.

معامله بلوکی چیست؟

زمانی که در بازار بورس سفارش خرید و فروش با حجم خیلی بالا برای یک سهم ثبت شود در اصطلاح به آن معامله بلوکی گفته می‌شود. همان‌طور که انتظار می‌رود قیمت این معامله باید یک قیمت توافقی میان خریدار و فروشنده سهم باشد تا انجام شود. در معاملات عادی یکسری محدودیت‌های قیمتی و حجمی از جانب سازمان بورس لحاظ شده است اما در خلال معاملات بلوکی همچین محدودیت‌هایی وجود نداشته و خریدار و فروشنده خارج از این چهارچوب قادر به انجام معاملات خویش خواهند بود.

از آنجایی که حجم مورد معامله در معاملات بلوکی بسیار زیاد است، این فرآیند اغلب توسط سرمایه‌گذاران حقوقی ثبت شده و انجام می‌شود. به این نکته توجه نمایید که فرآیند معاملات بلوکی می‌تواند بر قیمت سهم مدنظر تاثیرگذار باشد به همین منظور برای اینکه این تاثیرپذیری و نوسانات احتمالی بسیار شدید نباشد تا سایر سرمایه‌گذاران را با تصمیم‌های هیجانی روبه‌رو سازد، توافقات لازم به منظور خرید و فروش سهم بین خریدار و فروشنده در خارج از سیستم‌ معاملاتی انجام می‌شود. به منظور شفاف‌سازی و تفکیک این نوع از معاملات با معاملات عادی سهام در ایران، بازار دیگری تحت عنوان بازار بلوک شکل گرفته که خریداران و فروشندگان بلوکی در این بازار قادر هستند به معاملات خود بپردازند.

از نظر محدودیت حجمی و قیمتی در بازار بلوکی باید این موضوع را خاطر نشان کنیم که معاملات از لحاظ حجمی در این بازار باید چیزی حدود حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی سهام باشد و از نظر ارزش قیمتی نیز باید حداقل به ۲۰ میلیارد ریال رسیده باشد. البته این مقدار برای بازارهای فرابورسی دارای قوانین مجزا و جزعی‌تری است. ساعات معامله در بازار بلوکی همانند بازار عادی سهام است. از نظر دامنه نوسان قیمتی نیز این بازار مانند بازار خرد عمل می‌کند و تغییراتی در آن لحاظ نشده است. می‌توان گفت هر اتفاقی که برای یک سهم در بازار عادی سهام رخ دهد نظیر متوقف شدن و … در بازار بلوکی نیز همین امر رخ خواهد داد و غیر از فرآیند حجم و قیمت در پروسه معاملات، متغیرهای دیگر ثابت هستند. در این زمینه برای دانستن نکات مهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•     معاملاتی که در بازار بلوکی انجام می‌شوند از نظر نماد معاملاتی با نماد بازار عادی متفاوت است.
•     معاملات بلوکی به نوعی در محاسبه قیمت پایانی سهم و تاثیر‌گذاری در شاخص کل نقشی ندارند.
•     در بازار بلوکی سرمایه‌گذاران با کدگروهی قادر به معامله نخواهند بود.

معاملات عمده باید یکی از شرایط زیر را دارا باشند:

•     تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت بیشتر باشد.
•     حجم معاملات آن، طی دوره معین از کل حجم معاملات بازار طی مدت معین، بیشتر باشد.

نحوه انجام معاملات بلوکی چگونه است؟

روند کار در بازار بلوکی و معاملات آن به این شکل است که در گام اول پیشنهاد خرید توسط کارگزار خریدار در سامانه  ثبت می‌شود و در نقطه مقابل پیشنهاد خرید توسط کارگزار پذیرنده‌ی پیشنهاد، مورد تایید قرار می‌گیرد و فرآیند معامله در سیستم معاملاتی مورد تایید ناظر قرار گرفته و در سامانه جم ثبت می‌شود. حالت بعدی به این شکل است که پیشنهاد فروش توسط کارگزار ثبت شده و کارگزار خرید درنقطه مقابل پیشنهاد فروش را تایید کرده و پروسه معامله در سیستم معاملاتی مورد تایید ناظر قرار می‌گید و در نهایت مانند حالت اول معامله در سامانه جم ثبت خواهد شد.

آیا معاملات بلوکی قابل مشاهده و بررسی هستند؟

بله شما در هر زمان قادر هستید که روند معاملات بلوکی در بازار سرمایه را مورد بررسی قرار دهید به همین منظور می‌توانید با مراجعه به سایت فناوری بورس تهران، بخش دیده‌بان سایت، نمادهایی که کنارشان عدد ۲ دارند را بررسی نمایید. این عدد کنار نماد نشان‌دهنده این است که معاملات بلوکی بر روی آن‌ها انجام شده است.

آیا معاملات بلوکی بر روی رشد قیمت سهم تاثیر می‌گذارد؟

برای بررسی تاثیر معاملات بلوکی بر قیمت سهام باید بگوییم معمولا زمانی که در بازار روی یک سهم معاملات بلوکی انجام شود، سرمایه‌گذاران و سهامداران توقع رشد قیمتی سهم را خواهند داشت. این باور از این نشات می‌گیرد که قیمت تایید شده در فرآیند معاملات بلوکی بیشتر از قیمت خود سهم بر روی تابلو بازار بوده و همین امر منجر به ایجاد همچین فکر و باوری می‌شود. طبیعی است که بعد از آن تقاضای خرید بر روی سهم مدنظر بیشتر شده و همین امر به مراتب رشد قیمتی را برای سهم بوجود بیاورد.

بلوک یک شرکت چه زمانی ارزنده محسوب می شود؟

در اصل باید توجه داشته باشید که بلوک یک شرکت زمانی ارزنده محسوب می‌شود که در خلال آن، کرسی یا منسب هیئت مدیره به خریدار داده شود. در صورتی که بلوک کمتر از میزانی باشد که بخواهد جایگاه یا کرسی هیئت مدیره را به خریدار بدهد، قیمت آن می‌تواند همان قیمت سهام عادی درنظر گرفته شود. از سوی دیگر و در بعضی موارد، برخی سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را دارند ولی در مجمع انتخاب هیئت‌مدیره نیاز به رای بیشتری دارند، ارزش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کنند. در بازار بلوک برای اینکه خریداران  دست به کار شوند و پیشنهادهای موجود را تایید کنند روش‌ها و راه‌های متفاوتی را به منظور پرداخت درنظر می‌گیرند که این روش‌ها می‌توانند در قالب پرداخت نقدی و اقساط باشند. این یک امر طبیعی است که اگر بلوک یک شرکت به صورت اقساط مورد معامله قرار بگیرد، قیمت آن نیز بیشتر از حد معمول درنظر گرفته خواهد شد.

آیا ارزش معاملات بلوکی بر ارزش کل بازار تاثیرگذار است؟

این نکته شایان ذکر است که ارزش کل معاملات بازار از ارزش معاملات خرد، بلوک و عمده تشکیل می‌شود. پس با این تعریف متوجه می‌شویم که ارزش معاملات بلوکی بر ارزش کل بازار نیز تاثیرگذار خواهد بود. در این رابطه برای اینکه ارزش خالص بازار خرد را به دست بیاوریم کافی است که ارزش معاملات بلوک و عمده را از ارزش کل معاملات آن روز بازار کسر کنیم. برای مطالعه بیشتر در رابطه با ارزش معاملات می‌توانید به مقاله ارزش معاملات در بورس مراجعه کنید.

بررسی نکات مهم در پروسه معاملات بلوکی

•     ساعات معامله در بازار بلوکی همانند بازار عادی سهام است.
•     دامنه نوسان قیمتی در این بازار مانند بازار خرد است.
•     معاملات بلوکی معمولا به صورت حراج ناپیوسته و فاصله زمانی هر ۵ دقیقه یک بار برگزار می‌شود.
•     همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم معاملات بلوکی در نمادی مجزا از بازار عادی سهم انجام می‌شود.
•     وضعیت نماد در بازار عادی در هر حالتی که باشد، در بازار بلوکی نیز به همان شکل عمل می‌کند.

چه مشخصه ای در معاملات بلوکی وجود دارد؟

تا این بخش از مقاله متوجه شدیم که معاملات بلوکی در هر سهم با نماد دیگری در بازار مجزا انجام می‌شود. حجم سفارش در معاملات بلوکی بسیار بالا است و به همین دلیل، ممکن است در روند معاملات بازار، تغییرات بزرگی را به وجود بیاورد. نکات زیادی درباره معاملات بلوکی وجود دارد اما به صورت کلی این معاملات دارای دو مشخصه اصلی هستند:

•     معاملات بلوکی از نظر حجمی، حداقل باید ۵۰ برابر محدودیت هر سفارش در بازار عادی باشد.
•     ارزش معاملات بلوکی از نظر قیمتی باید حداقل به ۲۰ میلیارد ریال رسیده باشد.

پس معاملات بلوکی تنها معاملاتی در بازار بورس هستند که از نظر حجمی و قیمتی، شامل هیچ محدودیتی نمی‌شوند.

عرضه بلوکی چیست؟

در بخش‌های قبلی متوجه شدیم که معاملات بلوکی به معاملاتی گفته می‌شود که محدودیت‌های حجمی و قیمتی در آن رعایت نمی‌شود یا به عبارت دیگر، حجم معاملات در آن سنگین است و در نهایت منجر به ایجاد بازار جدیدی شده است. در ادامه قصد داریم به عرضه بلوکی در بازار بورس اشاره کنیم.

عرضه بلوکی در اصل قسمتی از معاملات بلوکی است که در آن، ارگان‌ها و سازمان‌های بزرگ بخش زیادی از سهام یک شرکت را عرضه می‌کنند. معمولا قبل از عرضه بلوکی سهام شرکت‌های مختلف، اخبار آن در بازار منتشر می‌شود و خریداران می‌توانند برای این موقعیت خود را آماده کنند. به عنوان مثال ممکن است اخباری با عنوان «عرضه بلوک ۵ درصدی شرکت بیمه‌ای» در بازار منتشر شود که پیرو این خبر، خریداران با مطالعه و بررسی بیشتر می‌توانند موقعیت خود را برای خرید بلوکی مشخص کنند.

چه مشخصه‌ای در معاملات بلوکی وجود دارد؟

تا این بخش از مقاله متوجه شدیم که معاملات بلوکی در هر سهم با نماد دیگری در بازار مجزا انجام می‌شود. حجم سفارش در معاملات بلوکی بسیار بالا است و به همین دلیل ممکن است در روند معاملات بازار، تغییرات بزرگی را به وجود بیاورد. نکات زیادی درباره معاملات بلوکی وجود دارد اما به صورت کلی این معاملات دارای دو مشخصه اصلی هستند:

•     معاملات بلوکی از نظر حجمی، حداقل باید ۵۰ برابر محدودیت هر سفارش در بازار عادی باشد.
•     ارزش معاملات بلوکی از نظر قیمتی باید حداقل به ۲۰ میلیارد ریال رسیده باشد.

پس معاملات بلوکی تنها معاملاتی در بازار بورس هستند که از نظر حجمی و قیمتی، شامل هیچ محدودیتی نمی‌شوند.

کلام آخر

در این مقاله به صورت کلی گفتیم که معاملات بلوکی چیست و قوانین و ارزنده بودن آ‌ن‌ها آشنا شدیم. در ادامه به نحوه انجام این نوع از معاملات پرداختیم و جزئیات تکمیلی در فرآیند انجام معاملات را ذکر کردیم. یکی از نکات مهم در مقاله این بود که قیمت سهم در معاملات بلوکی بیشتر از قیمت تابلوی بازار بوده و همین امر منجر می‌شود تا سهم مدنظر در بازار با رشد قیمتی مواجه شود و درخواست خرید برای آن بالا برود. برای اینکه تاثیرات قیمتی معاملات بلوکی منجر به بروز رفتارهای هیجانی در بازار نشود بازار مجزایی برای معاملات آن درنظر گرفته شده و متقاضیان در این بازار معاملات خود را مدیریت می‌کنند. همان‌طور که اشاره کردیم ارزش معاملات بلوکی در ارزش کل معاملات بازار نیز لحاظ می‌شود و در زمان تحلیل و بررسی ارزش معاملات کل باید به این مورد توجه داشته باشید.

منبع:آکادمی بورس